بۆتۆکس
بۆتۆکس یەکێکە لە ڕێگا بەناوبانگەکان بۆ لابردنی چرچی و گەنجکردنەوەی پێست، کە هەوادارێکی زۆری هەیە. بە دەرزی لێدانی مادەیەکی تایبەت بۆ ماسولکەکانی ژێر پێست، ئەم شێوازە وا دەکات هێڵ و چرچ و لۆچی کەمتر دەربکەون و پێست بە شێوەیەکی نەرم و گەنج دەربکەوێت. جگە لە جوانی، بۆتۆکس بۆ چارەسەری کێشەکانی وەک زۆر ئارەقکردنەوە و میگرن بەکار دێت. بەڵام ئایا بۆتۆکس بۆ هەموو کەسێک گونجاوە؟ پێش هەر کارێک باشترە ڕاوێژ بە پزیشکی پسپۆڕ بکەیت بۆ ئەوەی دڵنیا بیت لەوەی کە ئەم شێوازە بەسوودە و سەلامەتە بۆت. یەکێک لە گرنگترین سوودەکانی بۆتۆکس ئەوەیە کە بە خێرایی ئەنجام دەدرێت و ماوەی چاک بوونەوەی دیاریکراوی نییە، بۆیە زۆر کەس دەتوانن بە ئاسانی بەکاری بهێنن. بەڵام ڕەنگە ئاڵۆزییە بچووکەکانی وەک ئاوسانی یان کێشانی کاتی ڕووبدات، کە زۆر بە خێرایی چارەسەر دەبن. ئەگەر بە دوای ڕێگایەکی سەلامەتدا دەگەڕێیت بۆ ئەوەی پێستێکی تازەترت هەبێت و نیشانەکانی پیربوون کەم بکەیتەوە، ئەوا بۆتۆکس دەتوانێت بژاردەیەکی باش بێت بۆت. ئایا ئامادەی بۆ گەنجکردنەوەی پێستت؟
بۆتۆکس چییە؟
بۆتۆکس ڕێگەیەکی بەناوبانگە بۆ نەهێشتنی چرچی دەموچاو، کە بە یارمەتی دەرزی دەرمانی تایبەت ئەنجام دەدرێت. ئەم دەرمانە لە جۆرە بەکتریایەک دروستکراوە کە پێی دەوترێت Clostridium botulinum و بە وەستاندنی جوڵەی ماسولکەکانی ژێر پێست بۆ ماوەیەکی کاتی هێڵ و چرچ و لۆچی نەرم دەکات. لەڕاستیدا جوڵەی بەردەوامی ماسولکەکانی دەموچاو وەکو وەک توڕەبوون یان پێکەنین دەبێتە هۆی چرچبوون بە تێپەڕبوونی کات و بە کۆنتڕۆڵکردنی ئەم جوڵانە بۆتۆکس ڕوخسارێکی گەنجتر و نەرمتر بە پێست دەبەخشێت.
جێگای سەرنجە بزانین سەرەتا بەکارهێنانی بۆتۆکس بۆ چارەسەری پزیشکی بەکارهاتووە، بەڵام بە ڕێکەوت دەرکەوتووە کە ئەم مادەیە دەتوانێت چرچ و لۆچی دەموچاویش لەناو ببات. لەو کاتەوە بۆتۆکس بووەتە یەکێک لە بەناوبانگترین ڕێگاکانی گەنجکردنەوەی پێست. ئەگەر بەدوای ڕێگایەکی خێرا و بێ ئازار و کاریگەردا دەگەڕێیت بۆ کەمکردنەوەی چرچ و لۆچی پێستت، ئەوا دەرزی بۆتۆکس دەتوانێت ببێتە هەڵبژاردەیەکی باش بۆ تۆ.
بەکارهێنانی دەرزی بۆتۆکس
بەکارهێنانەکانی دەرزی بۆتۆکس بریتین لەمانەی خوارەوە:
بەکارهێنانی جوانکاری و گەنجکردنەوە
- کەمکردنەوەی چرچ و لۆچی دەوری چاو: لابردنی ئەو هێڵانەی کە بەهۆی جوڵەی بەردەوامی ماسولکەکانی دەوروبەری چاوەوە دروست دەبن.
- هێڵەکانی ڕوخساری بۆتۆکس: نەهێشتنی هێڵە ڕاستەکانی نێوان برۆکان کە لەوانەیە تەنانەت لە تەمەنێکی بچووکیشدا دەربکەون.
- بۆتۆکسی نێوچەوان: کەمکردنەوەی هێڵە ئاسۆییەکانی نێوچەوان و دروستکردنی دەرکەوتنێکی نەرمتر و گەنجتر.
- دەرزی بۆتۆکسی چەناگە: بچووک کردنەوەی ماسولکەکانی چەناگە بۆ دروستکردنی فۆرمێکی ناسکتر و دەموچاوێکی هێلکەیی.
- بەرزکردنەوەی برۆ: بەرزکردنەوەی برۆکان بە ئارامکردنەوەی ماسولکەکانی کێشانی خوارەوەی برۆ.
- درێژبوونەوەی چاو: درێژکردنەوەی شێوەی چاوەکان بە لاوازکردنی ماسولکەکانی خوارەوەی درێژکەرەوە و چالاککردنی ماسولکەکانی سەرەوەی درێژکەرەوە.
- چارەسەری دابەزینی پێڵوی چاو: یارمەتیدەرە بۆ باشترکردنی دابەزینی پێڵوی چاو و زیادکردنی جوانی دەموچاو.
- چاککردنی هێڵەکانی پێکەنین: کەمکردنەوەی هێڵە قووڵەکانی پێکەنین بەتایبەت لەگەڵ دەرزی فیلەر.
- نەهێشتنی هێڵی ورد: لابردنی هێڵە وردەکانی دەوروبەری چاوەکان کە لە کاتی پێکەنین یان قسەکردندا دەردەکەون.
بەکارهێنانی پزیشکی
- چارەسەری زۆر ئارەقکردنەوە: کەمکردنەوەی ئارەقەکردن لە چەناگە و کفنەکان بە ڕێگریکردن لە سیگناڵە دەمارییەکانی ڕژێنەکانی ئارەقەکردن.
- کۆنتڕۆڵکردنی درێژخایەنی میگرن: کەمکردنەوەی توندی و فرەوانی میگرن لەڕێگەی ئارامکردنەوەی ماسولکەکانی سەر و مل.
- چارەسەری درزی کۆم: کەمکردنەوەی ئازار و یارمەتی چاکبوونەوەی برینەکە دەدات بە ئارامکردنەوەی ماسولکەکانی کۆم.
- چارەسەری گرژبوونی ماسولکەکان: ڕێگریکردن لە گرژبوونی ماسولکەکان لە ڕێگەی وەستاندنی نێردراوی کیمیایی.
- زۆر چالاکی میزڵدان: ئارامکردنەوەی ماسولکەکانی میزڵدان و کەمکردنەوەی زۆری میزکردن.
کێ دەتوانێت دەرزی بۆتۆکس لێ بدات؟
بەپێچەوانەی ڕای گشتی کە پێیان وایە بۆتۆکس تەنها بۆ کەسانی بەساڵاچوو و چرچ و لۆچی قووڵ گونجاوە، ئەو کەسانەی تەمەنیان لە سەرووی ٢٥ ساڵەوەیە کە هێڵی وردیان لەسەر ڕوخساریان هەیە دەتوانن ئەم شێوازە بەکاربهێنن. دەرزی بۆتۆکس وەک ڕێگەیەکی خۆپاراستن کاردەکات و لە داهاتوودا ناهێڵێت چرچ و لۆچی قووڵتر بێت. ئەم شێوازە بۆ هەموو مرۆڤەکان گونجاوە، چ ژن و پیاو، هیچ سنوورێکی ڕەگەزی نییە. بێگومان لێکۆڵینەوەکان دەریانخستووە کە ئەنجامی بۆتۆکس باشتر و خێراترە لەو کەسانەی کە چرچ و لۆچییان سووکترە. ئەگەر هێڵ لەسەر دەموچاوت بینی یان دەتەوێت ڕێگری لە چرچی زیاتر بکەیت، بۆتۆکس دەتوانێت هەڵبژاردەیەکی گونجاو بێت بۆت. ئەگەر لە بڕیارەکەتدا دوودڵ بوویت یان پێویستت بە ئامۆژگاری هەیە، دەتوانیت یارمەتی لە شارەزایانمان وەربگریت و وەڵامی هەموو پرسیارەکانت وەربگریت.
کێ نابێت دەرزی بۆتۆکس بدات؟
لە هەندێک بارودۆخی تایبەتدا دەرزی بۆتۆکس گونجاو نییە و پێویستە لێی دوور بکەویتەوە. ئەگەر یەکێکیت لەم گروپانەی خوارەوە باشتر وایە پێش گرتنەبەری ڕێوشوێن ڕاوێژ بە پزیشکەکەت بکەیت:
- ئافرەتی دووگیان یان شیردەر
- ئەوانەی نەخۆشی ماسولکە یان دەماریان هەیە وەکو ئێم ئێس
- ئەو کەسانەی کێشەی دڵ و خوێنبەرەکانیان هەیە
- ئەوانەی کەمتر لە دوو هەفتە پێش ئێستا کوتانیان بۆ کراوە
- ئەو کەسانەی تەمەنیان لە خوار ١٨ ساڵ یان سەروو ٨٠ ساڵەوەیە
- ئەو کەسانەی لە شوێنی دەرزی لێدان هەوکردنیان هەیە
- ئەوانەی لاوازن یان هەوکردنێکی توندیان هەیە
- ئەو کەسانەی کێشەی خوێن مەینیان هەیە یان بەکارھێنەری دەرمانی تەنککەرەوەی خوێن
ئەگەر لە هەریەکێک لەم حاڵەتانەدا بوویت باشتر وایە پێش دەرزی بۆتۆکس بە تەواوی لەگەڵ پزیشک باسی بارودۆخەکەت بکەیت بۆ ئەوەی تووشی کێشە نەبیت. پاراستنی تەندروستی لە پێشینەی کارەکانتە.
سوودەکانی دەرزی بۆتۆکس
دەرزی بۆتۆکس یەکێکە لە شێوازە بەناوبانگەکان بۆ جوانکاری و چارەسەری کێشە جۆراوجۆرەکان، کە بە هۆی سوودە زۆرەکانیەوە بووەتە جێی بایەخی زۆر. هەندێک لە گرنگترین سوودەکانی بۆتۆکس بریتین لە:
- پێویست بە نەشتەرگەری ناکات: بۆتۆکس ڕێکارێکی سادەیە و هیچ زیانێک بە شانەکانی پێست ناگەیەنێت و هیچ بڕین و درزێکی تێدا نییە.
- ماوەی چاکبوونەوەی کورت: دوای دەرزی بۆتۆکس پێویست بە پشوویەکی درێژ ناکات و کەسەکە دەتوانێت زۆر بە خێرایی بگەڕێتەوە سەر چالاکییەکانی ڕۆژانەی.
- پێویست بە بێهۆشکردن ناکات: ئەم ڕێکارە بە بێ بێهۆشکردن ئەنجام دەدرێت و تەنها بێهۆشکاری ناوخۆیی بەکاردەهێنرێت.
- تێچووی گونجاو: تێچووی بۆتۆکس زۆر کەمترە و گونجاوترە بە بەراورد بە نەشتەرگەری جوانکاری.
- ئەنجامی خێرا و دەستبەجێ: کاریگەریەکانی بۆتۆکس زۆر بەخێرایی دەردەکەون و مرۆڤەکان دەتوانن لە ماوەیەکی کەمدا دوای دەرزی لێدان گۆڕانکارییەکان ببینن.
- کەم ئازار: بە بەراورد لەگەڵ ڕێکارەکانی تری جوانکاری، ئەو ئازارەی بەهۆی دەرزی بۆتۆکسەوە دروست دەبێت، زۆر سووکە و بەرگەی دەگیرێت.
- چاودێریکردنی ئاسان دوای دەرزی: دوای ئەنجامدانی بۆتۆکس تەنها چەند خاڵێکی سادە پێویستە ڕەچاو بکرێت.
- مانەوەی قبوڵکراو: کاریگەرییەکانی بۆتۆکس بۆ ماوەیەکی تاڕادەیەک زۆر دەمێننەوە و پێویستی درێژکردنەوەی بە ئاسانی دەکرێت.
ئاڵۆزییەکانی دەرزی بۆتۆکس
هەرچەندە بۆتۆکس یەکێکە لەو ڕێگایانەی کە مەترسی کەمی هەیە بۆ گەنجکردنەوە و چارەسەرکردن، وەک هەر شێوازێکی تری جوانکاری، بەڵام ڕەنگە لە هەندێک حاڵەتدا کاریگەری لاوەکی بچووکی هەبێت. ئەم ئاڵۆزیانە لە هەموو مرۆڤەکاندا ڕوونادەن و بەزۆری بەندە بە بارودۆخی جەستەی کەسەکە یان شێوازی دەرزی لێدانی. بە هەڵبژاردنی پزیشکێکی بەئەزموون و کلینیکێکی بەناوبانگ، ئەگەری ئەم ئاڵۆزیانە کەم بکرێتەوە.
- کێشانی شوێنی دەرزی لێدانەکە
کێشان یەکێکە لە باوترین کاریگەرییە لاوەکییەکانی دەرزی بۆتۆکس کە لەوانەیە لە شوێنی دەرزی لێدانەکە دەربکەوێت. ئەمەش بەزۆری بەهۆی تێکچوونی کەمی خوێنبەرەکانەوە ڕوودەدات. دەتوانرێت کۆمپرێسی سارد بەکاربهێنرێت بۆ کەمکردنەوەی کێشان و دڵنیابوون لەوەی کە دەرزییەکە لە شوێنی گونجاودا ئەنجامدراوە.
- سووربوونەوە و هەوکردنی کەم
دوای دەرزی لێدان لەوانەیە پێستی شوێنی ئامانج کەمێک سوور بێتەوە و هەوکردنی هەبێت. ئەم حاڵەتە تەواو ئاساییە و لە زۆربەی حاڵەتەکاندا دوای چەند کاتژمێرێک باشتر دەبێت. دەتوانرێت کۆمپرێسی ئاوی سارد بەکاربهێنرێت بۆ کەمکردنەوەی هەوکردن.
- هەستکردن بە ئازارێکی سووک
ئازارێکی کەم لە کاتی دەرزی لێدان یان دوای دەرزی یەکێکی ترە لە کاریگەرییە لاوەکییە باوەکانی بۆتۆکس. ئەم ئازارە بەزۆری کاتییە و پێویستی بە هیچ کردارێکی تایبەت نییە. ئەو کەسانەی زیاتر هەستیارن بە ئازار دەتوانن پێش دەرزی لێدان کرێمی بێهۆشکەری ناوچەیی بەکاربهێنن.
- سەرئێشە و سکچوون
هەندێک کەس بەتایبەت ئەوانەی بۆ یەکەمجار دەرزی بۆتۆکس وەردەگرن، لەوانەیە تووشی سەرئێشە یان سکچوون ببن. ئەم حاڵەتە کاتییە و بەزۆری لە ماوەی چەند کاتژمێرێک تا ڕۆژێک چارەسەر دەبێت. ئەگەر پێویست بوو، دەتوانرێت دەرمانی ئازارشکێنی سادە بەکاربهێنرێت بۆ کەمکردنەوەی ئەم نیشانانە بە ڕێنمایی پزیشک.
- هەڵئاوسانی کەم
هەندێک جار، کەمێک ئاوسان لە شوێنی دەرزی لێدانەکە بەدی دەکرێت، کە ئاساییە و دوای ماوەیەکی کەم نامێنێت. جێبەجێکردنی ڕێنماییەکانی پزیشک و دوورکەوتنەوە لە فشارخستنە سەر شوێنی دەرزیەکە یارمەتیدەرە بۆ زوو چاکبوونەوە.
بە سەردانی پزیشکی پسپۆڕ و پەیڕەوکردنی خاڵەکانی چاودێری پێش دەرزی و دوای دەرزی، دەتوانیت ئەم کاریگەرییە لاوەکییانە کەم بکەیتەوە و بە تەواوی لە ئەنجامی بۆتۆکس ڕازی بیت.
خاڵە گرنگەکان پێش دەرزی بۆتۆکس
ئەو خاڵانەی کە پێویستە پێش دەرزی بۆتۆکس لەبەرچاو بگیرێن:
- پزیشکێکی شارەزا هەڵبژێرە بۆ ئەوەی دەرزیەکە بەشێوەیەکی دروست و سەلامەت ئەنجام بدرێت.
- مەی خواردنەوە کحولیەکان: خۆت بەدوور بگرە لە 24 کاتژمێر پێش دەرزی لێدان.
- وازهێنان لە دەرمانی تەنککەرەوەی خوێن وەکو ئەسپرین دوای ڕاوێژکردن بە پزیشکەکەت چەند ڕۆژێک پێشتر.
- پاککردنەوەی پێست: پێش دەرزی لێدانی ماکیاژەکەت لاببە.
- ئارامگرتن: دەرزی لێدانەکە بەخێرایی و بەبێ پێویستی بە خەواندن لە نەخۆشخانە ئەنجام دەدرێت.
دەستبەجێ ئەنجامە سەرەتاییەکان ببینرێت و ٣ بۆ ١٠ ڕۆژ چاوەڕێ بکرێت بۆ ئەوەی ئەنجامە تەواوەکان ببینرێت.
چاودێری دوای دەرزی بۆتۆکس
بۆ بەدەستهێنانی باشترین ئەنجام لە بۆتۆکس ئەم ئامۆژگاریانە پەیڕەو بکە:
- بۆ ماوەی ٢٤ سەعات ساونا و جاکوزی و حەمامە گەرمەکان بەکارمەهێنە.
- دوور بکەوەرەوە لە شوشتنی شوێنی چارەسەرکراو بۆ ماوەی لانیکەم ٥ کاتژمێر دوای دەرزی لێدان.
- دورکەوتنەوە لە ماکیاژ و کرێم تا ڕۆژی دوای دەرزی لێدان.
- بۆ ماوەی ٣ ڕۆژ دوور بکەوەرەوە لە وەرزشە قورسەکان.
- لە کاتژمێرەکانی سەرەتاوە کۆمپرێسی سارد بخەرە سەر شوێنی دەرزی لێدانەکە.
- بۆ ماوەی چەند کاتژمێرێک پاڵ مەکە و سەرت نەچەمێنێ.
- بۆ خەوتن بالیفێکی درێژ بەکاربهێنە بۆ ئەوەی سەر بەرزتر بێت.
- لە یەکەم ڕۆژدا چاویلکەی خۆر بەکارمەهێنە.
- لە کاتی سەرئێشەدا ڕاوێژ بە پزیشک بکە و دەرمانی ئازارشکێنی گونجاو بخۆ.
بە جێبەجێکردنی ئەم پێشنیارانە ئەنجامێکی باشتر و بەردەوامتر لە بۆتۆکسەوە بەدەست دەهێنیت.
دوا قسه
بۆتۆکس، وەک یەکێک لە شێوازە بەناوبانگەکانی جوانکاری و چارەسەرکردن، دەتوانێت ئەنجامێکی نایاب بۆ گەنجکردنەوە و لابردنی چرچ و لۆچی بەدەستبهێنێت. بەڵام بەدەستهێنانی باشترین ئەنجام پێویستی بە هەڵبژاردنی پزیشکێکی لێهاتوو و پەیڕەوکردنی ڕێکارەکانی پێش دەرزی و دوای دەرزی و گرنگیدان بە خاڵە گرنگەکانە. زانینی بارودۆخی گونجاو بۆ دەرزی لێدان و گرنگیدان بە سنووردارکردنەکان ڕێگری دەکات لە ئەگەری ئاڵۆزییەکان.
